Tekst: Erik Kruithof

Bij een tekort aan rijregelaars kunt u natuurlijk een fabrieksrijregelaar kopen, maar u kunt er ook zelf één bouwen. Dit is een stuk goedkoper, en hij werkt ook nog beter dan de startset rijregelaars.

De rijregelaar, waarvan de bouw hieronder word beschreven, bevat alleen een regel gedeelte, geen transformator. Als transformator kunt u elke willekeurige transformator gebruiken met een 16 Volts uitgang (bv. een standaard startset trafo). Deze rijregelaar heeft een maximale belastbaarheid van 1 Ampère. Het aantal Ampère dat de wisselstroom transformator moet leveren is afhankelijk van het aantal rijregelaars dat u wenst te gebruiken en hoe zwaar u ze wilt belasten. Om met bv. 4 rijregelaars, maximaal belast, te gelijkertijd te gaan rijden moet de transformator 4 Ampère leveren. Echter komt het niet vaak voor dat u met alle rijregelaars tegelijk op maximale belasting zult rijden, dus kan het vermogen van de trafo best iets lager zijn. Als u rijdt met dubbel- of multi-tractie is het wel aan te raden dat het vermogen van de transformator overeenkomt met de optelsom van de maximale belasting van de rijregelaars, 1 rijregelaar heeft een maximale belasting van 1 Ampère.

De onderdelen
Om de rijregelaar te bouwen heeft u naast een soldeerbout + soldeertin, een boormachine met verschillende boren en verschillende tangetjes de volgende onderdelen nodig:

• 1 diode 1N4001
  
• 1 Transistor 2N3055 + koellichaam
  
• 3 maal een weerstand van 560 Ohm en 1 van 100 Ohm
  
• 1 Regelpotmeter van 2,5 k. Ohm of 2 k. Ohm + draaiknop
  
• 1 brugcel van 1 Ampère
  
• 1 groene LED
  
• 1 (DPDT) omkeerschakelaar met midden (rust)stand
  
• 1 montage doosje (bv. P2) en natuurlijk draden (niet te dun) en (een) stekker(s) naar keuze.

De totale kosten van deze onderdelen zijn ongeveer 18 Euro. De onderdelen zijn verkrijgbaar in de dichtstbijzijnde elektronicawinkel.

De bouw
Als eerste nemen we de montagedoos en boren de gaten voor de LED, de Potmeter, de omkeerschakelaar en de draden, zoals in de tekening staat aangegeven. De positie van de gaten is eigenlijk niet belangrijk, maar de tekening geeft de beste positie weer. Let er bij het boren vooral op dat de gaten niet te dicht bij elkaar zitten en dat de onderdelen er goed in passen.


Tekening met de plaatsen waar men gaten dient te boren in de montagedoos.

Vervolgens monteert u de eerder genoemde onderdelen in de zojuist gemaakte gaten. Bij een metalen montagedoos mag geen van de onderedelen de behuizing met hun contact punten raken. Nadat het grove werk is voltooid komen we aan bij het fijne werk; het solderen van de verbindingen en dus de werkelijke bouw van de rijregelaar. Hoe dit moet staat in onderstaande figuur aangegeven.

Als u de transistor op een geleidend materiaal vast maakt moet u er voor zorgen dat de pootjes en de behuizing van de transistor niet in verbinding staan met het materiaal waaraan u hem bevestigd. Volg ook duidelijk de aanwijzingen in de tekening.


Tekening met de te solderen verbindingen tussen de verschillende onderdelen.

Na het solderen van deze verbindingen rest alleen nog maar de eventuele montage van de stekkers aan de uitgangsdraden; het sluiten van de montagedoos en het monteren van de draaiknop op de potmeter (eventueel de staaf van de potmeter wat inkorten); en de rijregelaar testen. Na een geslaagde test is de rijregelaar klaar voor gebruik.