Tekst: Wim Broerse

Ten zuiden van Sedrun in het Zwitserse Graubunden, halverwege de lijn Zürich en Milaan, gaat een lift op en neer: 800 meter omhoog, 800 meter omlaag. Deze lift is ingebouwd in een vertikale schacht, die weer is gebouwd om vanaf het aardse niveau het niveau van de Gotthard Basistunnel te kunnen bereiken. Want zo diep ligt deze tunnel ter plaatse: 800 meter. Vanuit dit punt werd de tunnel geboord: zowel naar het noorden als het zuiden. En nu men daar vrijwel mee klaar is, vraagt een flink aantal mensen zich af: Wat doen we met die schacht, dichtgooien of de al eerder ingebrachte ideeën uitwerken en de al aangelegde voorzieningen creatief en commercieel uitnutten. Want waarom niet de gedane investeringen ten behoeve van de noord-zuid-as ten goede laten komen van gebied van Sedrun en omstreken?


Schematische voorstelling ligging Porto Alpina. © Port-Alpina

Wat is er dan te benutten?
Onder Sedrun loopt de Gotthard basistunnel, de zogenaamde noord-zuid-as. Boven de grond loopt de spoorlijn van de RhB, de oost-west-as. Bij Sedrun is een zogenaamd tussenstation gebouwd, van waaruit zowel naar het zuiden als het noorden geboord is ten behoeve van de Gotthard basistunnel. Nu deze tunnel vrijwel klaar is, wil men de gebouwde voorzieningen aanpassen en onder Sedrun een reizigersstation creeëren. Beide assen kunnen daarbij gecombineerd gaan worden. Als infrastruktuur van het openbaar verkeer verhoogt de Porta Alpina, want dat is de naam van het bedoelde gebied bij Sedrun, de standaardkwaliteit van een hele (Gotthard) regio. Door deze verkeersassen uitgebreider te benutten wordt er nieuwe mobiliteit en meer bewegingsvrijheid geschapen. Er is nauwelijks een project op het gebied van het openbaar vervoer waar de verhouding tussen investeringen enerzijds en reistijdwinst anderszijds zo voordelig uitvallen.

Wie profiteren daarvan?
De hele Gotthard regio zal baat hebben bij de uitvoering van de plannen. Als het lukt om Porto Alpina als trekpleister in de etalage te zetten en daarnaast ook diverse andere lopende en nieuw op te zetten projecten daarbij te betrekken, zal het toerisme en ook de economie daar sterk van profiteren.

Wat is er zo bijzonder aan?
Dat is heel kort samen te vatten: Het diepstgelegen spoorstation met de hoogste lift in de langste tunnel ter wereld.
Trefwoorden daarbij zijn: Ingenieurskundigheid, vooruitgang en innovatie. Schweiz Tourismus verwoordt het als volgt: „De Porto Alpina heeft alles in zich om het visitekaartje van Zwitserland te worden“.

Dwarsboomt het reizigersverkeer niet de cargo’s?
Als er ergens kennis op het gebied van dienstregelingen ontwerpen is, dan moet je die zoeken bij de SBB. En de specialisten daar zijn van mening dat het reizigersvervoer en het goederentransport elkaar niet in de nieren hoeft te zitten. De langzamere goederentreinen veroorzaken „dode“ tijden in een dienstregeling. Deze zouden dan door bijvoorbeeld de Interregio Locarno – Zürich – Basel benut kunnen worden.


HGe 4/4 II 105 van de Fo op de NEAT Baustelle Sedrun. Wim Broerse

Vertragen deze plannen niet de NEAT-bouw?
Voor de bouw van de Gotthard basistunnel leveren de plannen voor de bouw van een onderaards tunnelstation geen vertraging op. Er kan gebruik worden gemaakt van de kennis van de projectorganisatie van de NEAT als het gaat om planning, uitvoering en bewaking. Zodoende zijn er geen „dubbels“, hoeft niet het wiel opnieuw uitgevonden te worden.

Wordt er voor Porto Alpina geen geld van andere spoorprojecten verbruikt?
Nee, de Porto Alpina maakt de NEAT niet duurder. Ook wordt er geen extra geld uit het FinÖV-fonds (Financiering Öffentlicher Verkehr, WB) gehaald. De nationale regering will zich op voorhand alleen verbinden aan de ruwbouwwerkzaamheden en daarvoor ChF 7,5 miljoen reserveren. Over dit geld is duidelijk bepaald dat dit niet aan een ander project op het gebied van het openbaar vervoer wordt onttrokken.

Wat zijn de kosten van de Porto Alpina en wat is het waard voor het Kanton?
De getoetste kostenraming bedraagt maximaal ChF 50 miljoen. Daarvoor verwacht de nationale regering een bijdrage van het Kanton van 50 procent. Van deze 25 miljoen is er door de gemeente Tujetsch al vol trots 3 miljoen toegezegd, het Kanton zelf is van plan om 20 miljoen bij te dragen en de resterende 2 miljoen worden van de regio Surselva verwacht. Dus is het gedeelte van het Kanton „afgedekt“.

Hoe stelt men zich de exploitatie voor?
De jaarlijkse exploitatiekosten worden op ongeveer ChF 2,4 miljoen geschat. Er wordt met een dekkingsgraad van, in het slechtste geval, 86 procent gerekend. Dit geld moet dan door o.a. het toerisme worden ingebracht. In het meest gunstige geval wordt een dekking van 104 procent verwacht. Als exploitant wordt een vooraanstaande spooronderneming gezien, die garant kan staan voor een geoliede bedrijfsvoering.


De FO over de stalen brug over het Val da Bugnei bij Sedrun, op weg naar de NEAT-baustelle. Wim Broerse

Wie garandeert de economische ontwikkeling?
Het is de gezamenlijke wens van de diverse betrokken gemeenten, regio’s en het Kanton, de economische ontwikkeling van de Surselva en het Gotthardgebied in goede banen te leiden. Door middel van ruimtelijke ordening en planning zal dit vorm gaan krijgen en zullen ongewenste ontwikkeling tijdig gesignaleerd kunnen worden en tegengehouden.

Bron: Porto Alpina, das Tor zur Alpenwelt