Acht liter water per seconde loopt er momenteel in de ondergrondse bouwplaats van de NEAT bij Sedrun. Tot voor kort was dit nog 14 liter, waardoor de werkzaamheden uit veiligheidsoverwegingen gestaakt moesten worden.

Nu de waterstroom iets is afgenomen, gaat men verder met het boren van de onderaardse tunnel. 70 Meter gaat er geboord worden, waarna men dit stuk, wat dwars door een waterrijke zone voert, direct afdicht. En dat afdichten is nodig, want anders riskeert de AlpTransit AG dat de 1400 meter boven de tunnel liggende stuwdam en muren in Val Nalps schade oplopen.

Dit soort gebeurtenissen hebben de ingenieurs van de NEAT voorzien; niet voor niets is zes jaar geleden bij drie stuwmeren (Nalps, Curnera en St. Maria) een uitgekeind meetsysteem geïnstalleerd. De gegevens die door dit systeem worden aangeleverd en de data die verkregen zijn uit handmatige metingen, worden bijna als staatsgeheim behandeld. En ze zijn wel degelijk interessant: zo bleek uit metingen dat de flanken van de dalen in de zomer wat naar binnen “buigen” om in de winter weer naar de oude positie terug te keren. Het gaat dan weliswaar maar om 8 millimeter, maar het geeft wel aan dat de bergen steeds in beweging zijn.

Stuwdammen en steunmuren moeten deze bewegingen aankunnen. Bij het berekenen van dit soort bouwsels wordt dit soort gegevens meegewogen.

Dit was wat anders bij het stuwmeer Zeuzier (VS) in 1978.
Door “aardse” krachten vervormde de stuwdam en begon te scheuren. Metingen gaven aan dat de ondergrond over een lengte van twee tot drie kilometer een komvormige verzakking vertoonde. Onder de stuwdam ontstond zo een gat van 13 centimeter. Door deze inzinking “kantelden” de flanken van het dal 8 centimeter naar binnen en werd de stuwdam samengeperst. 

Oorzaak van deze “bewegende bergen” waren de sondeergangen in de directe omgeving van het stuwmeer. (Sonderen is het, in dit geval, in de berg drukken van een conus (kegel) waarmee men o.a. de draagkracht van de berg, dan wel de soort steen waaruit de berg ter plaatse bestaat, bepaalt. Doel van sonderen is meestal de minerale samenstelling te bepalen op bepaalde diepten. E.e.a. is af te lezen uit de sonderingsgrafiek. De steensoort, de mechanische eigenschappen en de dikte van de betreffende laag bepaalt de draagkracht van de berg/grond.)
De sonderingswerkzaamheden waren nodig in verband met de aanleg van een tunnel onder de Rawilpass. De sondeergangen gingen als een soort drainagepijp werken en voerden het water, wat elke berg in zich heeft, af.
Dit water zit in kloven, spleten en breuken.
Doordat deze ruimtes hol werden ging de berg onder het eigen gewicht vervormen en daalde de bodem. Ditzelfde fenomeen doet zich voor boven de Gotthard autotunnel. Daar is boven de tunnel een uitgebreide kom ontstaan.

Bij de NEAT wil men dit koste wat kost voorkomen. Tot op dit moment zijn er nog geen verontrustende meetgegevens, maar wel laten de metingen zien dat er in de onderliggende rots gegraven en geboord wordt.

Bij de AlpTransit AG blijft men er kalm onder. Ten eerste vindt men zich daar goed voorbereid op dit soort omstandigheden en ten tweede is de locatie van de tunnel zo gepland dat deze niet direct onder het meer doorvoert. Ten derde voert men aan dat er al grote hoeveelheden water (1000 liter per seconde) door de 800 meter lange schacht naar boven afgevoerd zijn en deze daar op natuurlijke wijze zijn afgevoerd en ten vierde gaat men de tunnel van binnenuit afdichten.

Dit afdichten geschiedt door onder hoge druk cement of een kunststofmassa in de scheuren en holtes van de berg rondom de tunnelgang te persen. Dit soort injectietechnieken is al langere tijd gebruikelijk in de (tunnel)bouw.
Rüdi Suter, persvoorlichter van AlpTransit Gotthard AG: “Voor de Kerstdagen hebben wij meest heikele zones afgedicht”.

Volgens Suter leveren deze werkzaamheden geen vertraging of kostenverhoging op voor de bouw van de NEAT. “Er is met de calculaties al rekening mee gehouden en geld voor gereserveerd”.

Dat niet elke tunnel schade oplevert voor bovenliggende stuwdammen, hebben de tunnelbouwers van de Lötschberg bewezen: Bij de stuwdam van Ferden, die binnen het gebied van de Lötschberg basistunnel ligt, is geen schade ontstaan.

Worden daarentegen gegevens verkeerd geïnterpreteerd dan dreigt er een mislukking. Dit heeft de geschiedenis laten zien in St. German (VS), waar huizen, die boven de geboorde tunnel stonden, met ca. 40 centimeter zijn gezakt.

Bron: Tagesanzeicher, 16/10/2006

Een situatietekening van het bedoelde gebied